توقف عملیات اجرایی
توقف عملیات اجرایی یکی از مفاهیم حقوقی مورد بحث است که معنی آن متوقف کردن حکم دادگاه یا اداره‌ی ثبت است. توقف عملیات اجرایی برای احکامی کاربرد دارد که در مرحله‌ی اجرا باشند. در پرونده‌هایی که دو یا چند ذی‌نفع دارند ممکن است هر کدام از ذی‌نفعان درخواست توقف عملیات اجرایی را مطرح کند. این موضوع یعنی ممکن است در معاملات مالی و غیرمالی که دادگاه درباره‌ی آن‌ها حکم صادر کرده است ابهاماتی به وجود بیاید و در اثر شکایت یک فرد دادگاه حکم اجرایی یا دستور ثبتی لازم‌الاجرا را متوقف کند.
موارد توقف عملیات اجرایی
مراحل پیگیری توقف عملیات اجرایی
مراجع پیگیری برای توقف عملیات اجرایی
نحوه رسیدگی به دستور توقف
البته لازم است بدانید حکمی که اجرا شده است، به راحتی متوقف نخواهد شد زیرا اصل بر اجرای آن است. بنابراین مامور اجرای حکم تنها درصورتی می‌تواند حکم اجرایی را متوقف کرده و به تاخیر اندازد که دادگاه به توقف اجرای حکم رای مثبت داده باشد. اینکه چطور می‌توان حکم را متوقف کرد و دادگاه باید به چه مستنداتی دسترسی داشته باشد تا بتواند حکم به توقف عملیات اجرایی دهد در ادامه‌ی همین مقاله بررسی خواهد شد.
توقف عملیات اجرایی چگونه انجام می‌شود؟
بر اساس قانون، اداره‌ی ثبت اجراییه مسئول ثبت اسناد مختلف است و به دنبال آن ابلاغ حکم و تقاضای تقسیط و تنظیم اسناد را هم بر عهده دارد. بر این اساس کسی که به عملیات اجرایی ثبت شکایت دارد، باید طبق ماده‌های یک و دو قانون ثبت و دفاتر اسناد رسمی در ابتدا به دادگاه‌های دادگستری مراجعه کند و در آن جا درخواست اصلاح یا توقف حکم را ثبت کند. ثبت توقف حکم به منزله‌ی توقف عملیات اجرایی نیست و فرد باید باز هم پیگیر موضوع باشد.
پس از آن دادگاه بر اساس ماده‌ی پنج قانون ثبت و دفاتر اسناد رسمی درصورتی که تشخیص دهد مستندات شاکی موثق است می‌تواند ضمن دریافت تامین از شاکی (یا همان خواهان توقیف) دستور توقف عملیات اجرایی را صادر کند.
موارد توقف عملیات اجرایی
حال پس از آنکه با مفهوم توقف عملیات اجرایی و سازوکارهای آن آشنا شدید، وقت آن است که ببینیم موارد قابل توقف در چه مواردی خلاصه می‌شوند و در چه شرایطی می‌توان درخواست توقف عملیات اجرایی یک حکم را تقدیم دادگاه کرد.
۱- فوت یا حجر (کسی که صلاحیت تصمیم‌گیری ندارد) شخص محکوم شده
همیشه این احتمال وجود دارد فردی که محکوم شده است فوت کند یا صلاحیت تصمیم‌گیری را از دست بدهد. بر اساس قانون اگر چنین اتفاقی رخ دهد، وراث فرد، جانشین و قائم مقام او خواهند شد و بنابراین تا زمانی که تکلیف ورثه‌ی شخص متوفی مشخص نشود یا برای فرد محجور قیم و سرپرست قابل اعتماد انتخاب نشود، حکم اجرایی متوقف خواهد شد.
۲- اعاده دادرسی برای فرد محکوم شده
در برخی مواقع ممکن است شوهاد و مستندات موجب شود تا دادگاه درباره‌ی عمل یک فرد به نتیجه رسیده و حکم دهد. با این حال بعد از صدور حکم هم ممکن است مدارک و مستنداتی پیدا شود که بر اساس آن‌ها حکم به نفع محکوم‌علیه تغییر کند. در چنین شرایطی محکوم علیه می‌تواند درخواست اعاده‌ی دادرسی کند و اگر این اعاده دادرسی از سوی دادگاه قبول شود، حکم قبلی باطل شده و دستور توقف عملیات اجرایی صادر خواهد شد. بنابراین در این شرایط محکوم علیه یا وکیل او باید به دقت روند پرونده را دنبال کنند تا اگر امکان اعاده‌ی دادرسی وجود داشت این درخواست را دادگاه تقدیم کنند.
۳- دادخواست واخواهی
در برخی از موارد ممکن است محکوم علیه در هیچکدام از جلسات دادگاهی که برگزار شده شرکت نکرده باشد و رای دادگاه هم در غیاب او صادر شده باشد. عدم حضور محکوم علیه می‌تواند عمدی یا غیرعمدی بوده باشد. بر همین اساس این فرد می‌تواند دادخواست واخواهی به دادگاه ارائه کند.
اگر محکوم علیه شانس بیاورد و دادگاه با توجه به مستندات دادخواست واخواهی او را قبول کند، حکم پیشین متوقف خواهد شد و تا زمانی که رای جدید دادگاه مجددا صادر شود، ضمانت اجرایی نخواهد داشت. در این شرایط پس از رد حکم اول در واقع دستور توقف عملیات اجرایی از سوی دادگاه صادر شده است و تا صدور حکم بعدی در تعلیق باقی خواهد ماند.
۴- داشتن سهم و حق از مال
گاهی پیش می‌آید که مال یا دارایی یک شخص بدون آنکه علیه او دعوایی مطرح شده باشد، توقیف می‌شود. در این شرایط چه فرد در آن مال سهمی داشته باشد و چه سهمی نداشته باشد، در اجرای حکم توقیف تفاوتی ایجاد نمی‌کند. در این شرایط قانون برای این شخص امکانی فراهم کرده است که بر اساس آن این فرد می‌تواند حق مالکیت خود را با ارائه‌ی مدارک و مستندات به دادگاه بازیابی کند. اگر در این فرآیند دادگاه مستندات را قابل قبول ارزیابی کند، دستور توقف عملیات اجرایی صادر خواهد شد و حکم تا صدور رای جدید تعلیق می‌شود.
۵- مطابقت نداشتن
یکی دیگر از شرایطی که می‌تواند باعث توقف عملیات اجرایی حکم شود، مطابقت نداشتن اطلاعات محکوم علیه با اطلاعات مال است. مواردی مثل تفاوت متراژ، شکل ظاهری و آدرس ممکن است موجب توقف عملیات اجرایی شوند.
در این شرایط و درحالی که اطلاعات موردنظر با یکدیگر مطابقت نداشته باشند، دادگاه تا زمان رفع ابهام و اصلاح موارد ضد و نقیض، دستور توقف عملیات اجرایی را صادر می‌کند.
۶- رضایت محکوم له
همانطور که احتمالا می‌دانید در مقابل محکوم علیه (کسی که رای دادگاه برای او منفی بوده) محکوم له (کسی که رای دادگاه به نفعش بوده) قرار دارد. در شرایطی که دادگاه رای صادره را به نفع محکوم له صادر کرده باشد و بر اساس دادخواست او حکم اجرایی به جریان افتاده باشد، او می‌تواند به هر دلیلی رضایت دهد و با رضایت خود حکم اجرایی را به تعلیق درآورده یا به عبارتی موجب صدور دستور توقف عملیات اجرایی شود. در صورت رضایت محکوم له دادگاه موظف است دستور دهد تا توقف عملیات اجرایی در قبال حکم مربوطه اجرا شود.
مراحل پیگیری توقف عملیات اجرایی
کارشناسان حقوقی پلتفرم ترازو مراحل پیگیری توقف عملیات اجرایی را اینطور تعریف می‌کنند:
اولین مرحله‌ی پیگیری توقف عملیات اجرایی این است که فرد شاکی علیه «موضوعی مشخص» که مرتبط با سوژه‌ی توقیف باشد اقامه‌ی دعوی کند. در این مرحله فرد باید علاوه بر مدارک شناسایی و هویتی خود به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست خود مبنی بر توقف عملیات اجرایی را در آن مورد مشخص ثبت کند.
ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی باعث می‌شود تا فرد به شعب رسیدگی ارجاع داده شود. پس از این مرحله باید عملیات اعتراض ثالث اجرایی ثبت شود و همچنین به اقامه دعوی مرحله‌ی اول استناد کند و مرتبط باشد.
صدور دستور توقف عملیات اجرایی فرآیند بسیار پیچیده‌ای دارد و افراد بدون داشتن وکیل مجرب معمولا نمی‌توانند نتایج دلخواه خود را در پرونده‌های قضایی به دست آورند. ترازو به‌عنوان یک پلتفرم حقوقی پیشرفته آمادگی دارد تا در پرونده‌های مربوط به توقف عملیات اجرایی وکیل‌هایی مجرب را به شما معرفی کند. با استفاده از تجربیات وکلای ما، شما حتما در اقامه دعوی موفق است.
مراجع پیگیری برای توقف عملیات اجرایی
همانطور که در بخش قبل هم گفتیم، برای درخواست و پیگیری توقف عملیات اجرایی یک حکم باید اقدامات مختلفی انجام داد. در جریان انجام این مراحل باید به مراجع قانونی و دولتی متعددی مراجعه کنید. دفتر خدمات الکترونیک قضایی مهمترین مرجعی است که فرد برای ثبت دادخواست توقف عملیات اجرایی باید به آن مراجعه کند.
درنهایت و پس از بررسی موضوع در چند نهاد قضایی مختلف ممکن است فرآیند توقف عملیات اجرایی موفق شده و دادگاه تا صدور رای جدید، رای قبلی را تعلیق کند.
نحوه رسیدگی به دستور توقف
اگر دادگاه باتوجه به دلایل و مستندات به این نتیجه برسد که باید دستور توقف را صادر کند، خواهان این پرونده باید میزان تامین مشخص‌شده توسط دادگاه را پرداخت کند. مبلغ تامین که باید طی مدتی مقرر واریز شده و فیش واریزی آن به سایر اطلاعات پرونده الصاق شود، برای این دستور ضروری است.
قرار تامین به این دلیل صورت می‌گیرد که اگر بنا به هر دلیلی مثل عدم اثبات شکایت، دادگاه نظرش را اعلام کند، بخشی از هزینه‌ها از این راه دوباره جذب شوند. با این حال درصورتی که پس از مدت مقرر مهلت تنظیم شکایت، قرار تامین آماده نشود، دادگاه درخواست خواهان را رد خواهد کرد و این حکم به معنای حکم نهایی است و دیگر نمی‌توان آن را تغییر داد.
سخن پایانی
همانطور که دیدید توقف عملیات اجرایی فرآیند پیچیده‌ای است و به راحتی نمی‌توان آن را به انجام رساند. در ابتدای مقاله هم خواندید که اصل بر اجرای یک حکم یا قرار است اما در شرایطی خاص دادگاه می‌تواند تا صدور حکم جدید، حکم قبلی را تعلیق کند.
اگر شما هم با یکی از موارد نقض عملیات اجرایی مواجه هستید، می‌توانید به‌صورت آنلاین از کارشناسان حقوقی صمتا مشاوره دریافت کنید. در سایت صمتا انواع خدمات حقوقی مرتبط با توقف عملیات اجرایی امکان‌پذیر است و می‌توانید روی کمک کارشناسان ما حساب کنید.
بنابراین به سایت صمتا بیایید، درخواست وکیل یا کارشناس خود را ثبت کنید تا مشاوره‌های موردنیاز به‌صورت آنلاین، تلفنی یا حضوری در اختیار شما قرار بگیرد.