🔻دکتر #رکنی،مدیر اجرایی مرکز داوری و مشاوره معدن و صنعت #صمتا در ابتدا توضیحاتی را پیرامون میزگرد به شرح ذیل ارائه نمود:
🔹هوش مصنوعی (AI) به‌عنوان یکی از تحولات بنیادی در عصر دیجیتال، تأثیر چشمگیری بر افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و رشد اقتصادی دارد. این فناوری با اتوماسیون فرآیندها، تحلیل داده‌های کلان و بهینه‌سازی تصمیم‌گیری‌ها، صنایع مختلف را متحول کرده و باعث ایجاد ارزش افزوده اقتصادی می‌شود.
📍 ۱. نقش هوش مصنوعی در افزایش بهره‌وری (Productivity)
هوش مصنوعی به بهبود کارایی و کاهش اتلاف منابع در فرآیندهای مختلف کمک می‌کند. برخی از مهم‌ترین روش‌های افزایش بهره‌وری عبارتند از:
• اتوماسیون وظایف تکراری:
• جایگزینی فرآیندهای دستی و زمان‌بر با ربات‌های نرم‌افزاری (RPA) و سیستم‌های هوشمند.
• مثال: در بخش معدن، هوش مصنوعی به پایش خودکار دستگاه‌ها و بهینه‌سازی استخراج کمک می‌کند.
• تحلیل پیشرفته داده‌ها:
• بررسی و تحلیل داده‌های کلان (Big Data) برای کشف الگوهای پنهان و تصمیم‌گیری سریع‌تر.
• مثال: در صنایع معدنی، هوش مصنوعی به مدل‌سازی ذخایر معدنی و پیش‌بینی تولید کمک می‌کند.
• مدیریت هوشمند زنجیره تأمین:
• بهینه‌سازی مسیرهای حمل‌ونقل، زمان‌بندی تولید و کاهش زمان تأخیر.
• مثال: در معادن، هوش مصنوعی می‌تواند مسیرهای استخراج و انتقال مواد معدنی را بهینه کند.
📍 ۲. نقش هوش مصنوعی در کاهش هزینه‌ها (Cost Reduction)
هوش مصنوعی از طریق بهینه‌سازی فرآیندها و کاهش خطاها، هزینه‌های عملیاتی و تولید را کاهش می‌دهد:
• کاهش ضایعات و هدررفت منابع:
• تحلیل هوشمند فرآیندها برای جلوگیری از اتلاف مواد اولیه و بهینه‌سازی تولید.
• مثال: در معدن، پیش‌بینی فرسایش تجهیزات و تعمیرات پیشگیرانه هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد.
• بهینه‌سازی مصرف انرژی:
• هوش مصنوعی با مدیریت هوشمند مصرف انرژی، باعث کاهش هزینه‌های سوخت و برق می‌شود.
• مثال: هوش مصنوعی در معادن برای مدیریت مصرف برق تجهیزات سنگین استفاده می‌شود.
• کاهش نیروی انسانی غیرضروری:
• جایگزینی نیروی انسانی در کارهای ساده با روبات‌ها و سیستم‌های خودکار.
• مثال: رانندگی خودکار ماشین‌آلات معدنی هزینه‌های عملیاتی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
📍 ۳. نقش هوش مصنوعی در رشد اقتصادی (Economic Growth)
هوش مصنوعی از طریق نوآوری، بهبود عملکرد صنایع و خلق فرصت‌های جدید باعث رشد اقتصادی می‌شود:
• افزایش تولید و بهره‌وری ملی:
• رشد بهره‌وری کلی کشور از طریق هوشمندسازی صنایع و کاهش هزینه‌ها.
• مثال: کشورهای پیشرفته مانند استرالیا و کانادا از هوش مصنوعی برای افزایش تولید معدنی استفاده می‌کنند.
• ایجاد مشاغل جدید:
• هوش مصنوعی فرصت‌های شغلی در حوزه‌های تحلیل داده، توسعه الگوریتم و مدیریت هوشمند ایجاد کرده است.
• مثال: گسترش هوش مصنوعی در صنایع معدنی به ایجاد مشاغل تخصصی در حوزه مدیریت داده‌های معدنی منجر شده است.
• جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی:
• افزایش شفافیت، کاهش ریسک و بهبود عملکرد اقتصادی با هوش مصنوعی، سرمایه‌گذاران را جذب می‌کند.
• مثال: کشورهایی مانند چین و عربستان از هوش مصنوعی برای جذب سرمایه در صنعت معدن استفاده می‌کنند.
✍🏼هوش مصنوعی یک ابزار راهبردی برای افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و تقویت رشد اقتصادی است. به‌ویژه در صنایع سنگین مانند معدن، می‌تواند با بهینه‌سازی استخراج، مدیریت هوشمند منابع و کاهش هزینه‌های عملیاتی، تحول عمیقی ایجاد کند.
🔹برای کشورهای معدن‌خیز مانند ایران، سرمایه‌گذاری در فناوری هوش مصنوعی می‌تواند به رشد پایدار و رقابت‌پذیری در بازارهای بین‌المللی کمک کند.
🔹چند کشور موفق در استفاده از هوش مصنوعی (AI) در صنایع معدنی توانسته‌اند با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، بهره‌وری را افزایش داده، هزینه‌ها را کاهش داده و جایگاه خود را در بازارهای بین‌المللی تقویت کنند. در ادامه به معرفی برخی از این کشورها و نمونه‌های موفق می‌پردازیم:
✅ ۱. استرالیا: پیشرو در هوش مصنوعی و معدنکاری خودکار
استرالیا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سنگ‌آهن، زغال‌سنگ و طلا، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در اتوماسیون و هوش مصنوعی انجام داده است.
نمونه‌های موفق:
• شرکت Rio Tinto:
• اجرای پروژه Mines of the Future که شامل کامیون‌های خودران و سیستم‌های حفاری خودکار در معادن سنگ‌آهن منطقه پیلبارا (Pilbara) است.
• استفاده از هوش مصنوعی برای پایش بلادرنگ تجهیزات و بهینه‌سازی فرآیند استخراج، که باعث کاهش ۱۵٪ هزینه‌های عملیاتی شده است.
• شرکت BHP:
• بهره‌گیری از سیستم‌های تشخیص هوشمند خرابی و پایش از راه دور در معادن مس و سنگ‌آهن.
• استفاده از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های زمین‌شناسی و پیش‌بینی ذخایر معدنی جدید.
✅۲ .کانادا: رهبر در تحلیل داده‌های زمین‌شناسی با هوش مصنوعی
کانادا با منابع غنی از نیکل، مس، روی و طلا و بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، یکی از نوآورترین کشورهای معدنی است.
نمونه‌های موفق:
• شرکت Goldcorp (اکنون بخشی از Newmont):
• توسعه برنامه AI for Exploration برای تحلیل داده‌های ژئوفیزیکی و پیش‌بینی نقاط دارای پتانسیل بالا برای حفاری.
• شناسایی ذخایر جدید با استفاده از مدل‌های هوش مصنوعی، که موجب کاهش زمان اکتشاف از سال‌ها به ماه‌ها شده است.
• شرکت Teck Resources:
• به‌کارگیری هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی فرآیند تغلیظ مس در پروژه Highland Valley Copper، که باعث افزایش ۳٪ نرخ بازیابی مس شد.
✅ ۳. چین: استفاده گسترده از هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی عملیات معدنی
چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زغال‌سنگ، فلزات نادر و آلومینیوم، سرمایه‌گذاری هنگفتی در توسعه هوش مصنوعی انجام داده است.
نمونه‌های موفق:
• شرکت China Shenhua Energy:
• پیاده‌سازی سیستم‌های حفاری هوشمند و نظارت هوش مصنوعی در معادن
🔹وی گفت: ایران در حوزه هوش مصنوعی (AI) به‌طور میانگین ۱۰ تا ۱۵ سال از کشورهای پیشرو و توسعه‌یافته مانند آمریکا، چین، اتحادیه اروپا (آلمان و فرانسه)، ژاپن و کره جنوبی عقب‌تر است.
این اختلاف در برخی حوزه‌ها مانند تحقیقات بنیادی و توسعه فناوری‌های پیشرفته بیشتر و در برخی زمینه‌ها مانند کاربردهای تجاری و صنعتی کمتر است.
🔻وی از دلایل عقب‌ماندگی ایران در هوش مصنوعی موارد ذیل را عنوان نمود :
1. محدودیت‌های زیرساختی و فناوری: کمبود زیرساخت‌های پردازشی پیشرفته مانند ابررایانه‌ها و داده‌های کلان (Big Data).
2. تحریم‌های بین‌المللی: دسترسی محدود به تجهیزات تخصصی (GPU و TPU) و نرم‌افزارهای به‌روز.
3. مهاجرت نخبگان: خروج متخصصان هوش مصنوعی به کشورهای پیشرفته باعث ضعف نیروی انسانی متخصص شده است.
4. سرمایه‌گذاری ناکافی: کمبود سرمایه‌گذاری گسترده دولتی و خصوصی برای توسعه پژوهش‌ها و کاربردهای صنعتی هوش مصنوعی.
5. عدم هماهنگی سیاست‌گذاری: نبود برنامه‌ریزی منسجم و اجرای سیاست‌های جامع برای تحول دیجیتال.
🔻#رکنی در خصوص مقایسه ایران با کشورهای توسعه‌یافته در این زمینه گفت :
• آمریکا و چین: پیشرو در هوش مصنوعی مولد (Generative AI)، یادگیری عمیق (Deep Learning)، و مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) مانند ChatGPT.
• اتحادیه اروپا: تمرکز بر اخلاق هوش مصنوعی، امنیت داده‌ها و هوش مصنوعی صنعتی.
• ژاپن و کره جنوبی: پیشتاز در هوش مصنوعی در رباتیک، شهرهای هوشمند و صنعت خودروسازی.
• ایران: تمرکز بیشتر بر کاربردهای محدود مانند تشخیص چهره، تحلیل داده‌های پزشکی، و سیستم‌های هوشمند ترافیکی است .
🔹چشم‌انداز آینده ایران در هوش مصنوعی:
با توجه به برنامه‌های تحول دیجیتال و سند ملی هوش مصنوعی که از سال‌های اخیر تدوین شده است، اگر سرمایه‌گذاری افزایش یابد و موانع قانونی و زیرساختی برطرف شود، امکان کاهش این فاصله به ۵ تا ۷ سال وجود دارد.
🔻در این نشست در خصوص چالشهای فراوانی که تبصره ۴ماده ، ۱۴برای فعالین معدنی ایجاد کرده است نیز سخن به میان آمد (ذکر کلمه بهره برداران در این تبصره و عدم امکان استفاده ی شرکتهای پیمانکار ایمیدرو از تخفیف‌های در نظر گرفته شده در این تبصره ! که با راهنمایی مشاور حقوقی مرکز #صمتا عقد قرار داد بهره برداران ایمیدرو با ایمیدرو جهت بهره مندی از مزایای این تبصره به نفع پیمانکاران ایمیدرو بجای ایمیدرو بعنوان بهره بردار داده شد
🔹در این نشست به موضوع #اسمارت گاورننس نیز مفصلا از سوی نماینده یونسکو در پژوهشکده علوم زمین اشاره شد
🔻اما اسمارت گاورننس یا همان‌حکمرانی‌هوشمند در معدن چیست؟
تحلیل اسمارت‌گاورننس (حکمرانی هوشمند) در معدن به معنای استفاده از فناوری‌های نوین، داده‌های دقیق و سیستم‌های مدیریتی پیشرفته برای بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری، افزایش شفافیت، کاهش فساد و ارتقای بهره‌وری در فعالیت‌های معدنی است. این رویکرد با ترکیب فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI)، تحلیل کلان داده‌ها (Big Data) و بلاکچین، مدیریت منابع معدنی را به شیوه‌ای کارآمد و پایدار تبدیل می‌کند.
✍🏼 مولفه‌های اصلی اسمارت‌گاورننس در معدن:
1. شفافیت و پاسخگویی:
– استفاده از سیستم‌های دیجیتال برای ثبت و رصد فعالیت‌های معدنی.
– کاهش فساد از طریق شفافیت در صدور مجوزها، قراردادها و مالیات‌ها.
2. مدیریت داده‌ها و تحلیل پیشرفته:
– جمع‌آوری و تحلیل داده‌های بلادرنگ از معادن (مانند تولید، ایمنی، و شرایط محیطی).
– استفاده از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی مشکلات و بهینه‌سازی عملیات.
3. پایداری زیست‌محیطی:
– نظارت بر تأثیرات زیست‌محیطی فعالیت‌های معدنی با استفاده از سنسورها و فناوری‌های پایش.
– کاهش آلاینده‌ها و مدیریت پسماندها به شیوه‌های هوشمند.
4. ایمنی و سلامت کارکنان:
– استفاده از فناوری‌های پوشیدنی و سنسورها برای نظارت بر سلامت و ایمنی کارگران.
– کاهش خطرات با پیش‌بینی حوادث و بهبود شرایط کار.
5. بهینه‌سازی فرآیندها:
– اتوماسیون فرآیندهای استخراج و فرآوری مواد معدنی.
– کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری با استفاده از فناوری‌های نوین.
6. حکمرانی مشارکتی:
– مشارکت ذینفعان (دولت، شرکت‌ها، جامعه محلی و سازمان‌های زیست‌محیطی) در تصمیم‌گیری‌ها.
– ایجاد پلتفرم‌های دیجیتال برای تعامل و همکاری بین ذینفعان.
7. استفاده از بلاکچین:
– ردیابی زنجیره تأمین مواد معدنی برای اطمینان از مسئولیت‌پذیری و اخلاقی بودن فرآیندها.
– کاهش تقلب و افزایش اعتماد در معاملات.
🔹**مزایای اسمارت‌گاورننس در معدن:**
1. افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها:
– استفاده از فناوری‌های نوین باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.
2. کاهش تأثیرات منفی زیست‌محیطی:
– نظارت دقیق بر فعالیت‌های معدنی و استفاده از فناوری‌های پاک، باعث کاهش آلاینده‌ها و حفظ محیط زیست می‌شود.
3. بهبود ایمنی و سلامت کارکنان:
– استفاده از فناوری‌های پوشیدنی و سنسورها، باعث کاهش حوادث و بهبود شرایط کار می‌شود.
4. شفافیت بیشتر و کاهش فساد:
– استفاده از سیستم‌های دیجیتال و بلاکچین، باعث افزایش شفافیت و کاهش فساد در فعالیت‌های معدنی می‌شود.
5. جلب اعتماد عمومی و سرمایه‌گذاری‌های بیشتر:
– شفافیت و پاسخگویی در فعالیت‌های معدنی، باعث جلب اعتماد عمومی و جذب سرمایه‌گذاری‌های بیشتر می‌شود.
🔹 چالشهای پیاده‌سازی اسمارت‌گاورننس در معدن:
1. نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه در فناوری‌های نوین:
– پیاده‌سازی اسمارت‌گاورننس نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه در فناوری‌های نوین دارد که ممکن است برای برخی شرکتهای معدنی چالش‌برانگیز باشد.
2. مقاومت در برابر تغییرات و نبود فرهنگ دیجیتال:
– مقاومت در برابر تغییرات و نبود فرهنگ دیجیتال در برخی شرکتهای معدنی، می‌تواند اجرای اسمارت‌گاورننس را با مشکل مواجه کند.
3. نیاز به نیروی انسانی ماهر:
– اجرای اسمارت‌گاورننس نیاز به نیروی انسانی ماهر برای مدیریت فناوری‌های پیشرفته دارد.
4. چالشهای امنیتی و حریم خصوصی:
– استفاده از فناوری‌های دیجیتال و بلاکچین، ممکن است با چالشهای امنیتی و حریم خصوصی مواجه شود.
🔻تحلیل اسمارت‌گاورننس در معدن به معنای استفاده از فناوری‌های نوین و سیستم‌های مدیریتی پیشرفته برای بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری، افزایش شفافیت، کاهش فساد و ارتقای بهره‌وری در فعالیت‌های معدنی است. این رویکرد با ترکیب فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، تحلیل کلان داده‌ها و بلاکچین، مدیریت منابع معدنی را به شیوه‌ای کارآمد و پایدار تبدیل می‌کند. اگرچه پیاده‌سازی اسمارت‌گاورننس با چالش‌هایی مواجه است، اما مزایای آن شامل افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، بهبود ایمنی و سلامت کارکنان، و افزایش شفافیت و پاسخگویی است
📌گزارش کامل این میزگرد را در ماهنامه معدن و حقوق معادن دنبال کنید…
@samt_iran
WhatsApp group1:
👇👇
https://chat.whatsapp.com/FVtFIUVrkEiF5mL9mKjMdE
WhatsApp group2:
👇👇
https://chat.whatsapp.com/COhLlLKQqC4EDa37wYXQKH
WhatsApp group3:
👇👇
https://chat.whatsapp.com/L3PFqkOeSZMKIfHQOuNMiZ
WhatsApp group4:
👇👇
https://chat.whatsapp.com/EIEv4isZS9C6Ayrf2vXol7
#وبسایت_صمتا
samtaadvocacy.ir:
🔻نشانی مرکز #صمتا در پیام رسان #بله:
https://ble.ir/samt_iran