رئیس اتاق ایران در نشستی که با حضور رئیس‌کل گمرک برگزار شد، با اشاره به وضعیت گمرکات دیگر کشورها که توسط بخش خصوصی اداره می‌شوند، برای سرمایه‌گذاری اتاق ایران در گمرکات با هدف تجهیز، اعلام آمادگی کرد.
رئیس‌کل گمرک در نشست با هیات رئیسه اتاق ایران و روسای کمیسیون‌های تخصصی پارلمان بخش خصوصی، ضمن اطلاع از دغدغه‌هایی که فعالان اقتصادی با آنها مواجه هستند، گفت: بخشنامههایی که بر اساس ماده ۲۴ و ۳۰ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار تدوین نشده باشند را ابلاغ نخواهیم کرد.
در این بین روسای کمیسیون‌های اتاق ایران از به‌روز نبودن ارزش کالاها در گمرک، تجهیز نبودن گمرکات و طولانی شدن صف کامیون‌ها برای گذر از مبادی خروجی، انتقاد کردند.
صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق ایران با توجه به وضعیت اداره گمرکات در دیگر کشورها از جمله ترکیه که در همسایگی ایران قرار دارد، گفت: گمرکات در این کشور توسط بخش خصوصی اداره می‌شوند و این تجربه‌ای است که شاهدش هستیم و توانسته اثرات مثبتی در پی داشته باشد.
او ادامه داد: اتاق ایران در کنار گمرک بوده و برای تکمیل پایانه‌ها و تجهیز گمرکات آماده سرمایه‌گذاری است تا برای کاهش مشکلات اقدامات لازم را انجام دهد.
رئیس اتاق ایران پیشنهاد داد: نشستی به همت کمیسیون گمرک اتاق ایران و معاونان، مدیران و کارشناسان گمرک در راستای موضوعات آموزشی برگزار شود. البته ضرورت دارد تا تشکیل این جلسات به صورت مداوم و در بازه‌های زمانی مشخص دنبال شود.
در ادامه پیام باقری، نایبرئیس اتاق ایران در این نشست به معرفی ارکان مختلف اتاق پرداخت و از کمیسیون‌ها به عنوان بخش‌هایی که محل تولید فکر هستند یاد کرد.
او هم‌گرایی و هم‌فکری مستمر بین اتاق ایران و گمرک را در مسیر پیشبرد اهداف و رفع موانع این حوزه ضروری دانست.
امکان بررسی مصداقی موضوعات در ارتباط با گمرک فراهم است
محمدرضا فاروقی، رئیس کمیسیون گمرک اتاق ایران با توجه به جایگاه گمرک در پروسه تجارت کشور، تصریح کرد: خوشبختانه کمیسیون گمرک توانسته در طول این مدت با همکاری گمرک اقدامات مهمی را انجام دهد؛ تدوین اصلاحیه قانون امور گمرکی و ایین نامه اجرایی آن طی همکاری بین اتاق ایران و گمرک دنبال شد. همچنین اصلاحیه قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در دستور است. مشکل توقف کامیون‌ها در مبادی ورودی را مورد توجه قرار دادیم و تمدید بخش‌نامه ترخیص درصدی اتفاق افتاد که بسیاری از مشکلات فعالان اقتصادی را حل کرد.
این فعال اقتصادی ادامه داد: به تازگی نامه‌ای از طرف گمرک صادر شد مبنی بر اینکه موارد به صورت مصداقی از طرف اتاق ایران مطرح شود تا در قالب کمیته‌های مشترک بین گمرک و اتاق بررسی و حل شود که این مهم نیز وارد مرحله اجرا شده است.
رضا رستمی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق ایران تمدید بخش‌نامه ترخیص درصدی را اقدامی مهم و ارزشمند توصیف کرد و گفت: در روند واردات نوع مشخصی از چوب که با ثبت سفارش سایر، انجام می‌شده است، بار موردنظر در مرحله ترخیص قرار گرفته و بخشی از این بار هم ترخیص شده؛ اما طی حکم جدیدی که صادر شده، باید ثبت سفارش آن تغییر پیدا کند، این اقدام چالش‌زاست و باید مورد بازنگری قرار گیرد.
فرشته امینی، نایبرئیس کمیسیون استاندارد، محیط زیست، توسعه پایدار و آب اتاق ایران از به‌روز نشدن قیمت‌ها در گمرک انتقاد کرد و گفت: به دلیل اینکه قیمت‌ها در گمرک به‌روز نمی‌شود، فعال اقتصادی با بیش‌بود یا کمبود مواجه می‌شود.
او کارشناس مجازی را که با هدف مقابله با فضای ابهامی و فسادهای احتمالی در گمرک مورد استفاده قرار گرفته است را بی‌نتیجه خواند و افزود: گمرک باید از دستگاه‌هایی که بخشنامههایی صادر می‌کنند که در امور گمرکی هم اثر دارد، بخواهد که شفاف‌تر عمل کنند.
احمد آتش‌هوش، رئیس کمیسیون حقوقی اتاق ایران نیز تصریح کرد: بخشنامه‌ای از طرف وزارت کشاورزی صادر شده بود که گمرک در دوره ریاست قبل، آن را به دلیل رعایت نشدن روند قانون، اجرا نکرد. این رویکرد باید پایدار و مستمر باشد.
محمدعلی رضائی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران یکی از چالش‌های اصلی را مربوط به گمرک آستارا دانست و خواستار رسیدگی موضوع شد. در حال حاضر ترافیک این گمرک موجب شده تا محصولات کشاورزی با تاخیر صادر شوند که خسارت به دنبال دارد.
سادینا آبایی، رئیس کمیسیون فاوا اتاق ایران به قطعی سامانه گمرک و تکرار آن اشاره کرد و گفت: برای تعریف کارشناس مجازی در گمرک باید از دانش روز، فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی استفاده کنیم.
او ادامه داد: اتخاذ مسیری مشخص برای واردات برخی کالاها و تجهیزات در حوزه فناوری اطلاعات که گاهی مصراف خاص هم دارند، ضروری است.
پرهام رضائی، رئیس اتاق کرج با بیان اینکه در استان البزر ۴ هزار واحد تولیدی فعال هستند، درخواست کرد: گمرک استان البرز باید ویژه‌تر دیده شود. سطح صادرات استان بالاست و متناسب با آن تجهیزات گمرکی نداریم. ۲۴ هزار کانتینر در حوزه محصولات کشاورزی از استان صادر شده؛ اما چون امکانات گمرک مهیا نبوده به سایر گمرکات منتقل شده است.
این فعال اقتصادی بازنگری روی موضوع بیش‌بودها را مورد تاکید قرار داد چراکه بر اساس اظهارات او در حال حاضر شاهد ناترازی خاصی در این رابطه هستیم که مشکل‌ساز شده است.
فاطمه قنبرپور، نایبرئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق ایران با بیان اینکه در گمرک ترکیه کالاهای ایرانی و کامیون‌ها در سمت ترکیه متوقف می‌شوند و چندین مرتبه مورد بازرسی قرار می‌گیرند، تاکید کرد: این عملکردها ناخوشایند است و باید با رایزنی این مشکلات را حل کنیم.
او شرایط رسیدگی به پرونده‌ها و موضوعات در استان‌ها را نامطلوب ارزیابی کرد و گفت: بابت هر مشکل باید به دفاتر مرکزی در تهران مراجعه کنیم. چون کارشناسان اختیار کامل یا دانش لازم را ندارند.
احمدرضا فرشچیان، رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق ایران با بیان اینکه گمرک روی ریلی در حال حرکت است که چندان مشکلی با آن نداریم، گفت: فعالان اقتصادی با مشکل تامین نقدینگی مواجه هستند. در این راستا باید مشکل مربوط به روند پرداخت مالیات ارزش‌افزوده در حین ورود واردات کالا که به صورت نقدی انجام می‌شود را حل کنیم. ممکن است کالای وارد شده، فروش نرود.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران برخورد با کالاهای صادراتی ایران بعد از گمرک بازرگان را نامطلوب خواند و از گمرک خواست تا با همکاری وزارت امور خارجه این مشکل حل شود. به دلیل بازبینی‌های خارج از قاعده بخش قابل توجهی از کالاهای صادر شده از بین می‌روند.
فرج‌الله معماری، رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران تاکید کرد: با توجه به توانمندی‌های موجود در گمرک، انتظار داریم ببینیم منشا تحول باشید. در واقع ضرورت دارد دگرگونی در نظام گمرکی را تجربه کنیم چون ظرفیت این را شاهد هستیم. دپوی کالا در گمرکات به دلیل تغییر نرخ ارز رو به افزایش خواهد رفت. توان تامین نقدینگی برای ترخیص کالا وجود ندارد پس شاهد افزایش میزان دپو کالاها در گمرکات خواهیم بود. بنابراین لازم است از همین امروز برای مقابله با این مشکل برنامه‌ریزی کنیم.
آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران به ناترازی انرژی در کشور اشاره و تصریح کرد: آنچه به عنوان کاهش مصرف اعلام می‌شود، نتیجه‌بخش نیست. طرحی داریم برای تغییر بخاری‌های پرمصرف با کم‌مصرف که سال‌هاست به دلیل ممنوعیت واردات بخاری، روی زمین باقی مانده است. راه‌حلی برای این مشکل داریم؟ چون میزان تولید داخلی بخاری کم‌مصرف با گرید A بسیار کمتر از نیاز داخلی است.
بهنام علیخانی، نایبرئیس کمیسیون گمرک اتاق ایران درخواست کرد: گمرک استان شهرکرد به اداره کل تبدیل شود.
صدرالدین نیاورانی، نایبرئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران به صادرات بخش کشاورزی و افزایش ۲۴ درصدی میزان آن طی شش ماه گذشته اشاره کرد و گفت: برای پاسخ دادن به این افزایش چه اقداماتی در حوزه گمرکی انجام شده تا ترافیک‌های موجود از بین برود. در این راستا احیای خط سبز برای صادرات سریع‌الفساد را خواستاریم.
او رفع چالش‌های مربوط به کالاهایی که در قالب ورود موقت از یک گمرک وارد و از گمرک دیگری خارج می‌شود را نیز درخواست کرد.
دولت از صدور بخش‌نامه‌های خلق‌الساعه دست بکشد
در ادامه حسین پیرموذن، نایبرئیس اتاق ایران نیز با حضور در این نشست به کمیسیون‌های تجدیدنظر گمرکی اشاره کرد و گفت: باید شاخص‌های مشترکی را بین گمرک و بخش خصوصی تعریف کنیم تا تعداد پرونده‌هایی که وارد کمیسیون‌ها می‌شوند، کاهش یابد. متناسب با شرایط به نظر می‌رسد در بحث کارشناسی و تعیین شناسه نباید مشکلی داشته باشیم. موضوع بعدی به بحث قیمت‌گذاری کالاها برمی‌گردد که در نهایت منجر به بیش‌بود یا ترویج کارت‌های اجاره‌ای می‌شود.
او صدور بخش‌نامه‌های خلق‌الساعه و ناگهانی را همچنان به عنوان یک چالش جدی مطرح کرد و افزود: گمرک باید با توجه به استقلال درآمدی و تفکری، مانع صدور انواع بخش‌نامه‌های یک‌شبه شود.
نایبرئیس اتاق ایران زیرساخت‌های گمرکی را در مبادی ورودی و خروجی کشور نامطلوب خواند و تجهیز یا به‌روز شدن تجهیزات را مهم دانست. به اعتقاد او امکانات گمرکی برای تقویت سطح مناسبات تجاری با منطقه اوراسیا مهیا نیست. در این رابطه گمرک آستارا و گمرکات شمالی باید تجهیز شوند.
پیرموذن ایجاد آزمایشگاه‌های تخصصی و استاندارد در همه گمرکات کشور را خواستار شد و آمادگی بخش خصوصی برای همکاری با گمرک در این حوزه را اعلام کرد.
گمرک، تجارت سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر را دنبال می‌کند
فرود عسگری، رئیس‌کل گمرک حضور در بین فعالان اقتصادی و آشنایی با چالش‌ها و مشکلات را ماموریت گمرک دانست و تصریح کرد: در تلاشیم دستگاه‌های مربوط را نیز همراه با خود جلو ببریم تا روند تجارت کشور تسریع و کم‌هزینه‌تر شود.
او خاطرنشان کرد: تا سال ۱۳۹۰ بر اساس قانون امور گمرکی رفتار می‌کردیم و موضوعات با سهولت جلو می‌رفت و تا این سطح پرونده نداشتیم. از سال ۹۰ قوانین تغییر کرد و با انواع مصوبات که با سرعت تغییر می‌کنند، روبه‌ر‌و هستیم. از طرفی فشارهای تحریمی بیشتر شد. قانون اصلاح مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم پیش آمد که کار گمرک را سخت‌تر و پیچیده‌تر کرد تا آنجا که انتظار داشتیم بخش خصوصی واکنش نشان دهد.
عسگری تعداد بالای گمرکات در ایران را یک معضل جدی دانست و گفت: بودجه کافی برای تجهیز همه گمرکات فراهم نیست. ایران ۱۴۰ گمرک و در مقابل چین ۴۹ گمرک دارد. ۱۵ منطقه آزاد ایجاد کردیم. در ایران این همه مبادلی ورودی و خروجی تعریف شده است که نباید این‌گونه رفتار می‌شد.
رئیس‌کل گمرک تاکید کرد: اگر تعداد گمرکات متناسب با سطح تجارت کشور هماهنگ بود، تجهیز و رسیدگی به آنها امکان‌پذیر می‌شد.
او ادامه داد: اینکه تغییر نرخ ارز موجب دپوی کالاها در گمرک می‌شود، ادعای دقیق و درستی است و حتما گزارش‌های آن را منتقل می‌کنیم. در واقع این چهارمین تجربه من در طول فعالیت گمرکی‌ام است که با تغییر نرخ ارز مواجه می‌شویم.
گمرک برای بهبود شرایط تجارت تسهیلاتی را پیش‌‍بینی کرده است
عسگری در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: امتیازی برای بخش خصوصی در حوزه ضمانت‌نامه‌های بانکی در نظر گرفتیم که قابلیت اجرا دارد. ترخیص نسیه نیز به عنوان تسهیلاتی که منظور شده، امکان‌پذیر است از طرفی مسیر سبز را نیز تعریف کردیم.
رئیس‌کل گمرک همچنین ادامه داد: واحدهای تولیدی، تحقیقاتی، آموزشی و … که قصد واردات قطعه‌ای را دارند، در قالب تسهیلات مشخصی می‌توانند آن را انجام دهند.
او همچنین از امکان دریافت استاندارد اجباری در پروسه واردات یک کالای مشابه برای یکبار صحبت کرد و افزود: درباره ورود موقت تصمیمی گرفتیم مبنی بر اینکه مجوز ورود موقت معادل ۹۰ درصد ظرفیت اسمی پروانه بهره‌برداری واحدها را بدهیم.
رئیس‌کل گمرک استفاده از ظرفیت ماده ۴۲ قانون امور گمرکی را مورد توجه قرار داد و گفت: اگر درباره واردات کالایی به صورت مصداقی مشکلی اضطراری وجود دارد، با تکیه بر ماده ۴۲ قانون امور گمرکی قابل رسیدگی است.
عسگری خاطرنشان کرد: بخشنامههایی که بر اساس ماده ۲۴ و ۳۰ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار تدوین نشده باشند را ابلاغ نخواهیم کرد.
او درباره کارشناس مجازی و ارزش کالاهای تجاری نیز گفت: ۵۰۰ هزار رکورد بودند که به‌روز نشده بودند. امروز فرآیند اصلاح را آغاز کردیم. در سامانه جدید، شرایط فعالیت کارشناس مجازی تغییر می‌کند و اگر طولانی شدن پروسه کارشناسی‌ها را شاهد باشیم، ورود می‌کنیم. به هرحال با کمبود تعداد کارشناسان مواجه هستیم و در تلاشیم تا مشکل این حوزه را با کمک ظرفیت‌هایی که دراختیار داریم، برطرف کنیم.
رئیس‌کل گمرک از برنامه‌ریزی برای کاهش قطعی‌های سامانه گمرکی خبر داد و گفت: گمرکات تحت وب هستند و امکان انتخاب گمرکات از سوی صادرکنندگان وجود دارد.
در بخش بعدی نشست، مجید دهقانی‌نیا، معاون دفتر ارزش گمرک و علی‌اکبر شامانی، معاون امور گمرکی گمرک برخی ابهامات و سئوالات را پاسخ دادند.
یک پیشنهاد برای حل مشکل گمرک آستارا
عبدالله مهاجر دارابی، عضو هیات رئیسه اتاق ایران به ظرفیت شورای گفت‌وگو برای پیگیری چالش‌ها اشاره کرد و در ادامه درباره مشکل گمرک آستارا گفت: واحدهای کوچک و متوسط در امر تجارت از گمرک زمینی استفاده می‌کنند. برای حل مشکلات این حوزه می‌توان در گمرک هر استان، پلمب را انجام و از همان استان مبدا، گواهی را ارائه داد تا دیگر در آستارا دچار مشکل و ترافیک نشویم.
محمدرضا بهرامن، نایبرئیس اتاق ایران گمرک را موضوع اصلی تجارت عنوان کرد و گفت: رئیس‌کل گمرک باید وارد هیات نمایندگان می‌شد تا از نزدیک با چالش‌های بخش خصوصی آشنا شود. این موضوع با توجه به اینکه هنوز دو نفر از نمایندگان دولت در هیات نمایندگان معرفی نشدند، پیگیری خواهد شد.
محمود تولایی از تعطیلی واحدهای تولیدی و فهرست بالایی از چالش‌های پیش‌روی واحدهای تولیدی انتقاد کرد و خواستار رسیدگی به این وضعیت شد. او تاکید کرد: اتاق ایران برای برون‌رفت از این شرایط باید برنامه ارائه دهد. در این راستا ضرورت دارد صدای بخش خصوصی رساتر شنیده شود.
محسن امینی، رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق ایران به جایگاه اتاق ایران در جلسات تصمیم‌گیری دولت اشاره کرد و گفت: باید بتوانیم جایگاه بخش خصوصی را در صحنه سیاست‌گذاری‌ها و اجرای طرح‌ها ارتقا دهیم. از طرفی در برخی کمیته‌ها و کارگروه‌ها تنها یک کرسی به اتاق ایران اختصاص دارد که کافی نیست.